รู้ไหมว่า ฝาสี (Colored Manhole) มีต้นกำเนิดมาจากไหน?
จุดเริ่มต้นของฝาสี (Color Manhole) หรือศิลปะบนฝาท่อเกิดขึ้นในปี 1980 โดยรัฐบาลญี่ปุ่นต้องการขยายระบบการวางท่อระบายน้ำไปยังเมืองต่างๆ เพื่อป้องกันปัญหาเกี่ยวกับระบบน้ำ แต่เกิดการต่อต้านจากชาวบ้าน ทางรัฐบาลจึงคิดกุศโลบายเพื่อให้ชาวบ้านเห็นด้วย จึงทำระบบระบายน้ำให้สวยงามมากขึ้น โดยการออกแบบฝาท่อให้มีลวดลายแตกต่างกันไปในแต่ละพื้นที่ และสะท้อนถึงเอกลักษณ์ในวิถีชีวิตของชุมชนนั้นๆ ทำให้กลายเป็นต้นกำเนิดศิลปะบนฝาท่อที่โด่งดังไปทั่วโลก
ไขข้อข้องใจ! จุดกำเนิดของฝาสี
ว่ากันว่าแห่งแรกที่มีการออกแบบฝาท่อระบายน้ำในญี่ปุ่นก็คือ เมืองนาฮะ จังหวัดโอกินาวา ซึ่งสาเหตุที่มีการออกแบบฝาท่อระบายน้ำนั้น สืบเนื่องมาจากการที่เมืองนาฮะต้องการรักษาสิ่งแวดล้อมให้ดีขึ้นด้วยการวางท่อระบายน้ำเพิ่ม แต่ก็มีภาพลักษณ์ที่ไม่ค่อยดีนัก เพราะประชาชนมองว่าท่อระบายน้ำเป็นสิ่งสกปรกมากกว่าที่จะเป็นตัวช่วยรักษาสิ่งแวดล้อม ทางรัฐบาลจึงได้ทำฝาท่อระบายน้ำสวยๆ โดยการออกแบบฝาท่อให้มีลวดลาย เห็นแล้วรู้สึกคุ้นเคยและสะดุดตา เพื่อทำให้ประชาชนเห็นถึงความสำคัญของท่อระบายน้ำมากขึ้น
เจาะลึกเรื่องราวเกี่ยวกับ Color Manhole ที่มีต้นกำเนิดจากญี่ปุ่น
ต้องบอกเลยว่าฝาสี (Color Manhole) ที่มีต้นกำเนิดมาจากญี่ปุ่นนั้น สะท้อนทั้งวัฒนธรรม ประวัติศาสตร์ สินค้าพื้นเมือง งานเทศกาลประจำปี ทีมกีฬา และอื่นๆ อีกมากมาย โดยความเป็นเอกลักษณ์ของฝาท่อในแต่ละท้องถิ่นนั้น ทำให้การเดินเท้ามีเรื่องสนุกเพิ่มมากขึ้น เพราะถ้าญี่ปุ่นมองว่าฝาท่อก็คือฝาท่อ ไม่ได้ออกแบบฝาท่อให้มีความสร้างสรรค์ นอกเหนือไปจากการใช้งานในฐานะฝาปิดท่อ ก็คงไม่มีการคิดต่อยอดว่าจะใช้วัสดุและสีแบบไหน ถึงจะคงทนต่อดินฟ้าอากาศและการถูกเหยียบย่ำโดยผู้คนและรถราที่สัญจรไปมา รวมทั้งต้องปลอดภัยต่อผู้คนที่เดินบนฝาท่อ ไม่ลื่นหรือสะดุดล้ม รถแล่นผ่านแล้วไม่ลื่นไถล ต้องออกแบบอย่างไรถึงจะสะท้อนความเป็นท้องถิ่นนั้นได้ดีที่สุด รวมถึงจะตัดเหล็กให้ออกมาเป็นลวดลายที่ต้องการได้อย่างไร เป็นต้น
และเพียงความคิดที่ต้องการให้ประชาชนตระหนักถึงเรื่องสิ่งแวดล้อม ก็ได้ขยับขยายกลายมาเป็นจุดขายของแต่ละท้องถิ่น ส่งเสริมการท่องเที่ยวไปทั่วประเทศ และที่สำคัญก็ต้องยกย่องให้องค์การบริหารส่วนท้องถิ่นแต่ละแห่งของญี่ปุ่นด้วย เนื่องจากได้เล็งเห็นถึงประโยชน์ และเห็นด้วยกับไอเดียสร้างสรรค์ ไม่อย่างนั้นคงไม่มีงบสนับสนุนและผลักดันให้เกิดฝาท่อสี หรือศิลปะบนฝาท่อตั้งแต่แรกได้เลย
โดยทั่วไปฝาท่อมักผลิตขึ้นในโรงหล่อเหล็ก แต่ศิลปะบนฝาท่อของประเทศญี่ปุ่นคือหน้าตาของเทศบาลเมืองทุกแห่ง จึงมีการออกแบบร่วมกันระหว่างศิลปิน เทศบาล และโรงหล่อเหล็ก เพื่อให้ผลงานออกมาสวยงามและสร้างสรรค์จนเป็นที่พอใจของทุกฝ่าย ซึ่งแต่เดิมการออกแบบลวดลายจะใช้ช่างฝีมือแกะด้วยมือ แต่ปัจจุบันมีการใช้เทคโนโลยีสร้างแม่พิมพ์เพื่อหล่อแบบขึ้นมา และยังมีการเพิ่มสีสันด้วยเทคนิคการสกรีนสีเข้าไปอีกด้วย
เรียกได้ว่ากระแสของศิลปะบนฝาท่อของญี่ปุ่นได้โด่งดังไปไกล จนมีศิลปินชาวอังกฤษนามว่า Remo Camerota ได้ตระเวนถ่ายภาพฝาท่อทั่วประเทศญี่ปุ่นได้กว่า 2,700 แบบ จนออกมาเป็นหนังสือที่ชื่อว่า Drianspotting ที่รวบรวมภาพถ่ายฝาท่อไว้มากที่สุด รวมถึงหนังสือชื่อ DezainManhoru Hyakusen: A Tour of Discovery of 100 Fine Design in Japanese Manhole Covers โดย Osamu และ Kazuko Ikegami ซึ่งทั้งสองเล่มได้สะท้อนถึงอิทธิพลของศิลปะที่นำมาผูกโยงกับเอกลักษณ์ของชุมชน จนกลายเป็นปรากฏการณ์ระดับโลกเลยทีเดียว
บริษัท แม็ค เอช แอนด์ เอช (ประเทศไทย) จำกัด หรือ McHH เป็นผู้จัดจำหน่ายฝาท่อแมนโฮลมากกว่า 15 ปี เราเชี่ยวชาญในการผลิตและออกแบบฝาท่อแมนโฮลตามดีไซน์และขนาดที่ลูกค้าต้องการ เพื่อเพิ่มเอกลักษณ์และความสดใสให้แก่พื้นที่ สร้างความสวยงามไม่ซ้ำแบบใคร
สนใจสอบถามข้อมูลเพิ่มเติม
โทร. : 082-552-4429
𝗟𝗶𝗻𝗲 𝗜𝗗 : @009mjtqe (มี@)
แอดไลน์ : https://bit.ly/3K8DQsb
𝗪𝗲𝗯𝘀𝗶𝘁𝗲 : https://www.mchhgroup.com/custom
